JPK- czyli jednolity plik kontrolny to zestaw informacji o operacjach gospodarczych przedsiębiorcy za dany okres. Przesyła się go wyłącznie w wersji elektronicznej. Dane są pobierane bezpośrednio z systemów finansowo-księgowych przedsiębiorstwa. JPK posiada określony układ i format (schemat XML), który ułatwia jego przetwarzanie.

Pomysł takiego trybu rozliczania się z podatków nie jest nowy: już w 2005 r. Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) zarekomendowała rozwiązanie pod nazwą Standard Audit File-Tax, z którego do tej pory skorzystało już wiele europejskich państw – od Wielkiej Brytanii poprzez Niemcy aż po Litwę czy Słowenię.

W Polsce od 1 stycznia 2018 r. już wszyscy podatnicy VAT wysyłają:

 ewidencję zakupu i sprzedaży VAT –  JPK_VAT .

Natomiast od 1 lipca 2018 r. – wszyscy podatnicy, którzy prowadzą księgowość w formie elektronicznej, przekazują inne struktury JPK na żądanie organów podatkowych:

księgi rachunkowe – JPK_KR

wyciąg bankowy – JPK_WB

magazyn – JPK_MAG

faktury VAT – JPK_FA

podatkowa księga przychodów i rozchodów – JPK_PKPIR

ewidencja przychodów – JPK_EWP.

Jak wyjaśnia Ministerstwo Finansów, celem wprowadzenia Jednolitego Pliku Kontrolnego jest umożliwienie podatnikom przekazywania informacji organom podatkowym w formie elektronicznej pozwalającej na skrócenie czasu wykonywanych czynności, zmniejszenie ich uciążliwości, a w efekcie ograniczenia ich kosztów.

Niemniej jednak najistotniejszym celem wprowadzenia JPK jest skrócenie czasu kontroli podatkowej oraz poprawa jej wyników. System ten pozwoli urzędnikom przede wszystkim na łatwe zlokalizowanie tzw. pustych faktur. W niebudzących wątpliwości przypadkach ta forma udostępniania informacji pozwoli odstąpić od kontroli, ponieważ JPK obejmuje nie tylko rozliczenie podatku od towarów i usług, lecz także inne podatki oraz szeroko rozumianą weryfikację ksiąg rachunkowych i ewidencji podatkowych.